Ngày xưa, có anh nông dân sống một mình trong túp lều ở ven rừng. Anh không có sắt để làm dao, làm cày, cuốc nên phải chặt cây bằng đá, đào đất bằng que. Anh chăm chỉ làm lụng suốt ngày mà vẫn nghèo.
Một hôm, anh ngủ mơ thấy ông Bụt hiện lên và bảo:
-Ngày mai sẽ có ba người đến xin ngủ nhờ nhà con. Con hãy cho họ ngủ nhờ, đừng ngại nhà cửa chật hẹp.
Quả nhiên chiều hôm sau, anh nông dân chờ ở cửa một lát thì thấy một người toàn thân dát vàng chói lọi, cưỡi một con ngựa cũng màu vàng, dáng diệu bệ vệ, ì ạch đi tới. Người này dừng ngựa trước nhà anh nông dân và hoạch họe:
-Đêm nay, ta muốn ngủ ở đây, người mau vào thu xếp chổ cho ta !
Anh nông dân nhẹ nhàng nói:
-Lều rách của tôi không có chổ xứng dáng cho ngài ngủ, xin ngài đi chổ khác.
Một lát sau, anh thấy một người mặc chiếc áo trắng tinh cưỡi con ngựa cũng màu trắng, ánh bạc tỏa ra lạnh toát. Người này cũng đòi anh cho ngủ nhờ, nhưng anh sợ quá, từ chối không cho vào.
Mãi đến tối mịt anh mới thấy một người toàn thân đen sì, xấu xí nhưng khỏe mạnh, cưỡi con ngựa màu đen và to lớn đến xin ngủ nhờ.
Anh nông dân còn đang lưỡng lự không biết có nên cho người này vào ngủ nhờ hay từ chối thì thấy gió mát thổi, hương thơm bay ngào ngạt, chim rừng đậu quanh nhà hót vang, suối chảy mạnh như muốn nói: “Mách anh, mách anh, cho người ngủ trọ” Anh nông dân vui vẻ mời người này vào nhà và thu xếp chổ cho người đó ngủ.
Nhưng lạ quá, sáng hôm sau tỉnh dậy, anh không thấy người ngủ trọ, cũng không thấy con ngựa đen đâu cả, chỉ thấy chổ người đó ngủ đêm qua một cục sắt đen sì. Anh nông dân đoán người đó là thần sắt, còn người mặc áo vàng và áo trắng là Thần Vàng và Thần Bạc. Anh cảm thấy tiếc đã không cho Thần Vàng và Thần Bạc ngủ nhờ, nhưng con chim sau nhà hót: “Chả tiếc, chả tiếc”, con thú đầu nhà cũng kêu: “Cục sắt qúi, cục sắt qúi”.
Anh nông dân lấy sắt làm cày, cuốc, dao, rựa. Anh lấy dao đốn những cây to làm một ngôi nhà thật rộng rãi, đẹp đẽ. Anh cuốc đất gieo lúa. Khi vụ mùa đến, anh thu hoạch những bông lúa vàng óng.
Từ đó, nhờ có sắt và chăm chỉ làm ăn, cuộc sống của anh trở nên sung sướng. Mọi người thấy anh đều chào hỏi vui vẻ, chim chóc thấy anh đều ca hát líu lo và con suối trong rừng cũng ngày đêm róc rách reo mừng.
Phỏng theo truyện cổ dân tộc Thái