Thoái hóa võng mạc: Triệu chứng và cách điều trị
Thoái hóa võng mạc là căn bệnh khá phổ biến. Nếu không phát hiện và điều trị sớm có thể gây ra nhiều biến chứng cũng như hậu quả xấu cho thị lực.
Bệnh thoái hóa võng mạc là gì?
Thoái hóa võng mạc là tên gọi chung của nhóm các bệnh về mắt liên quan đến sự tổn thương võng mạc. Đây là cơ quan nằm sâu bên trong đáy mắt, có tầm ảnh hưởng quan trọng nhất đến thị lực, tất cả các bệnh làm võng mạc bị thoái hóa đều dẫn tới nguy cơ mất thị lực hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, người bệnh vẫn có thể trì hoãn được sự tiến triển của bệnh và bảo vệ thị lực của mình ngay từ giai đoạn sớm.
Nguyên nhân gây ra thoái hóa võng mạc?
Cấu tạo chính của điểm vàng là các carotenoid tạo nên màu sắc của rau củ quả như Lutein và Zeaxanthin. Quá trình lão hóa do tuổi cao cùng sự tác động của môi trường ô nhiễm nhiều khói bụi, chế độ ăn không đảm bảo đã khiến những carotenoid của điểm vàng dần bị thoái hóa, tổn thương gây suy giảm chức năng của điểm vàng, ảnh hưởng lớn đến thị lực của mắt.
Bệnh thoái hoá võng mạc còn xảy ra khi lớp biểu mô sắc tố (retinal pigment epithelium) – tức là lớp cách ly võng mạc với lớp mach máu ở phía sau võng mạc gọi là choroids không còn hoạt động hữu hiệu. Điểm vàng cũng có thể bị các mạch máu mọc dưới võng mạc làm tổn thương.
Còn có những loại thoái hoá võng mạc xảy ra cho nhũng bệnh nhân còn trẻ tuổi Loại này rất hiếm thường ra là do di truyền hay nhiễm khuẩn hoặc viêm sưng gây nên bởi những bệnh khác như tiểu đường.
Ở người trẻ bị thoái hoá võng mạc thường hay gặp ở những bệnh nhân bị cận thị bệnh lý, hoặc tiền sử trước đó bị bệnh lý ở võng mạc, cũng có thể do di truyền ở bệnh nhân bị bệnh thoái hoá võng mạc sắc tố. Ngoài ra, còn có thể do tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, hút thuốc lá, dinh dưỡng kém (ăn không đủ zeaxanthin, lutein).
Các loại thoái hóa võng mạc
Có hai loại thoái hóa võng mạc bao gồm thoái hóa yows do chất lỏng hay mau rỉ ra khỏi mạch máu hoặc thoái hóa khô do võng mạc suy thoái.
Thoái hóa võng mạc khô
Là loại thoái hóa thông thường nhất. Võng mạc có chỗ bị suy thoái có chỗ không. Vì võng mạc không thể mọc lại hay lành lại nên tổn thương sẽ vĩnh viễn. Hiện nay không có phương pháp nào phục hồi thị giác đã mất, nhưng bệnh nhân không bị mù mà chỉ nhìn thấy vùng ngoại vi mà thôi. Bệnh phát triển chậm và đôi khi có thể ổn định.
Thoái hóa võng mạc ướt
Loại thoái hóa này ít xảy ra. Bệnh phát triển dần dần. Bệnh nhân không bị mù vì vẫn còn nhìn thấy vùng ngoại vi. Đôi khi có thể trị liệu để duy trì một vài vùng thị giác hữu dụng. Loại thoái hóa này xảy ra khi các mạch máu phát triển dưới võng mạc rò rỉ máu và chất lỏng ra phía sau võng mạc. Chất lỏng, máu và các mạch máu có thể tiêu đi nhưng vùng thị giác trung ương thì bị tổn thương vĩnh viễn và có sẹo.
Triệu chứng dễ nhận biết của bệnh thoái hóa võng mạc
Các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh thường là:
- Thị giác trung ương bị mờ: khó khăn khi đọc và làm những công việc đòi hỏi phải nhìn chi tiết.
- Thị giác trung ương bị mất: Mắt chỉ thấy tối đen hay khoảng trống ở vùng trung ương thị giác.
- Thị giác trung ương bị méo: mắt nhìn vạch thẳng thành cong.
- Nên biết là thị giác chu vi của mắt vẫn bình thường.
Phương pháp điều trị và cách phòng bệnh thoái hóa võng mạc
Những người mà gia đình đã có bệnh án về bệnh hay thị giác có vấn đề cần phải khám mắt đều đặn từ 45 tuổi trở đi. Bệnh có thể được phát hiện sớm và trị liệu cũng trở nên hữu hiệu hơn.
Mặc dù đây là bệnh không thể phòng ngừa được nhưng có thể làm bệnh chậm phát triển nếu:
- Không hút thuốc lá và tránh khói thuốc.
- Tránh tiếp xúc với bức xạ tử ngoại bằng cách đeo kính lọc 100% bức xạ này.
- Ăn uống đúng mức đặc biệt là cân bằng về vitamin, khoáng chất và rau quả.
Đối với thoái hóa võng mạc ướt nếu được phát hiện sớm thì trong một số trường hợp có thể trị bằng phép quang đông laser để hàn các mạch máu bị rò rỉ và ngăn chặn các mạch này khỏi tăng trưởng. Phương pháp này dù có thành công nhưng vẫn để lại những sẹo và một điểm mù trong vùng trị liệu. Thị giác thường không cải thiện mà đôi khi còn tồi tệ hơn trước khi chữa trị nhưng có lợi ích là làm bệnh chậm phát triển.
Trong trường hợp khiếm thị một phần do thoái hóa võng mạc thì phương pháp phục hồi thị giác kém có thể giúp bệnh nhân thích ứng bằng cách:
Điều chỉnh ánh sáng trong nhà.
Dùng thiết bị trợ thị giác có kèm tiếng nói.
Tìm người có thị giác tốt giúp đỡ trong sinh hoạt hàng ngày.
Phương pháp này giúp bệnh nhân có thể sử dụng tốt phương tiện chuyên chở công cộng và sinh sống gần như bình thường nhờ sự hỗ trợ của người thân, bạn bè.
Thoái hóa võng mạc là bệnh về mắt nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời. Khi phát hiện triệu chứng bệnh nên đến ngay các bệnh viện mắt chuyên khoa để bác sĩ khám và kiểm tra.